Para politikası dersi ile ilgili herşey...

arkadaşlar buyrun para politikası notları


PARA POLİTİKASI


Bir nesnenin para görevini yerine getirmesi için gerekli özellikler

1) Nesnenin kabul edilmesi ve standardının olması gerekir
2) Geniş kabul görmesi gerekir
3) Bölünebilir olması gerekir
4) Taşınabilir olması gerekir
5) Çabuk deforme olmaması gerekir

Servet: Paraya göre daha geniş bir kavramdır.Para servetin unsurlarından biridir.
Gelir: Akım değişkendir. Belli bir zaman içerisinde olur.
Para: Stok değişkendir. Anı ifade eder.

PARANIN FONKSİYONLARI
1) Mübadele Aracı: Milli para ile değişim söz konusudur. Mübadelelerin hacmi kadar piyasada para bulunması gerekir. Mübadele hacmi küçükse önce dolaşım hızı artar, sonra deflasyon olur.
2) Değer Ölçüsü Birimi: TL, değer ölçüsü birimidir. Değer ölçüsüyle değişik milli fiyatların karşılaştırması yapılabilir.
3) Servet Biriktirme Aracı: Para, likiditesi tam olan finansal bir varlıktır. Enflasyon dönemlerinde paranın servet biriktirme aracı olma fonksiyonu zayıflar. Bu yüzden diğer servet biriktirme araçları kullanılır.
4) Borç Ödeme Standardı: Para; ne kadar alacakla, ne kadar borcun yer değiştireceğini gösterir.
5) İktisat Politikası Aracıdır: Sonradan kazanılan bir fonksiyondur.


Klasiklerde, paranın sadece mübadele olma özelliği önemlidir. Reel değişkenleri etkilemiyor. Keyneste ise reel değişkenleri etkiliyor,nötr değildir.

PARA ÇEŞİTLERİ





A) ANALİTİK PARA B) TARİHSEL PARA
1) Asli Para 1) Mal Para
2) Kaydi Para 2) Temsili Para
3) Para Benzeri Likiditeler 3)Krediye Dayanan Para






A) Analitik Para:

I. Asli Para: MB’nın çıkardığı banknotlardır. Asli para özelliğini kanundan alır. Hiç kimse asli para ile yapılmak istenen ödemeleri reddedemez. Tedavül zorunluluğu vardır.
II. Kaydi Para: Banka parasıdır. Kayıtlar üzerinde tedavül edilen paradır.

MEVDUAT HESABI KARŞILIK HESABI ÖDÜNÇ VERME HESABI

100.000 TL 25.000 TL 75.000 TL
75.000 TL 18.750 TL 56.250 TL
56.250 TL 14.062 TL 42.187 TL
. . .
. . .
. . .
+ + +
400.000TL 100.000TL 300.000TL


400.000TL kaydi paradır. Karşılık hesabı toplamı, ilk mevduat hesabındaki tutara eşitlendiği zamana kadar devam eder.


S= A. 1/r S= yaratılan kaydi para miktarı
A= sisteme giren ilk mevduat
r= Karşılık oranı

MB sıkı bir para politikası uygulamak isterse, zorunlu karşılık oranlarını arttırabilir. MB, böylelikle bankacılık sisteminin kaydi para yaratmasını engellemiş olur.

 Asli para ve kaydi para arasındaki farklar:
1) Kaydi para birden fazla satın alma gücü yaratır.
2) Kaydi para denilen şey aslında mevduatın kendisidir.

III. Para Benzeri Likiditeler: Hisse senedi, fonlar gibi paraya kolayca dönüştürülebilen finansal aktiflerdir.











B) TARİHSEL PARA

1. Mal Para( meta para): Mal olarak değeri ile itibari değeri aynı olan paradır
2. Temsili Para: Mal parayı yüzde yüz temsil eden paradır. Altını temsil eden kağıt parçası. Altın şehadetnameleri buna örnek verilebilir. (ingiltere’de Gold Smith Notes gibi)
3. Krediye Dayanan Para( itibari para): Elimizdeki banknotlardır. Karşılığı devlete olan itibardır, güvendir.


PARA SİSTEMLERİ
1) Metal Para Sistemi
a) Gümüş tek metal sistemi( mono)
b) Altın tek metal sistemi( mono)
c) Çift metal sistemi (bimetalizim)
d) Altın kambiyo sistemi
2) Kağıt Para Sistemi


 Para sistemi; bir ülkenin para birimlerinin değerinin saptanması ve dolaşıma ne kadar para çıkartılacağının belli esaslar dahilinde ortaya konmasıdır

 Metal para sistemi; para biriminin altına veya gümüşe göre ayarlanabiliyor olmasıdır.

 Gümüş tek metal para sistemi; sistemde gümüş sikke basmak serbesttir. Devletin resmi parasıdır. Ağırlığı, deseni, ayarı, devlet tarafından saptanır. Darphaneye gümüş götüren herkes sikke bastırabilir.

 Altın Kambiyo Sistemi; bir ara dönemdir. Amerika’nın uluslar arası para sistemini düzenlemek için uyguladığı bir sistemdir. Bretton Woods sistemi sonucunda alınan kararlarla uygulamaya konmuştur.

 Şuanda içine bulunduğumuz sistem kağıt para sistemidir.Sürekli arttırılabilme özelliği vardır. Paranın değeri değişik mal ve hizmetlerin bileşimi olan sepetin değeriyle belirleniyor(ÜFE ve TÜFE)

 Para miktarı, ülkenin belirlenen mal sepeti miktarına paralel olarak ayarlandığı zaman paranın değeri sabit kalır.











 Gresham Kanunu: Kötü para iyi parayı kovar. İki para sistemi uygulandığı zaman bu kanun devreye girer.

 Maliye Politikası: Kamu harcamaları, vergiler ve transfer ödemeleriyle amaçlarına ulaşmaya çalışmasıdır.

 İktisat Politikası: Para rezervlerini kullanarak para politikası araçlarıyla hedeflerine ulaşmaktır.

İktisat Politikası Amaçları

1. Tam İstihdam: Cari ücret düzeyinde herkesin iş bulabilmesidir.
2. Fiyat İstikrarı: Ilımlı fiyat artışlarıdır.
3. Ekonomik Büyüme: GSMH’ daki artışlardır.
4. Ödemeler Bilançosu Dengesi: Ülkedeki yerleşiklerin diğer ülkelerdeki yerleşiklerle yaptığı tüm ekonomik ilişkilerin gösterildiği sistematik bir tablodur.
Tam istihdamla fiyat istikrarı arasında bir çatışma vardır.

Philips Eğrisinin okullara göre görüşür:
 Keynes’te Philips Eğrisi negatif eğimlidir.
 Monetarsitlerde kısa dönemde aldanmaca vardır, uzun dönemde yoktur. Çünkü uzun süre iş gücünü aldatamazsınız.
 Yeni klasiklerde; para aldanmacası yoktur. Philips eğrisi dik bir doğrudur.

PARA POLİTİKASININ ARAÇLARI
I. Genel Para Kredi Kontrol Araçları:
A. Reeskont Politikası: Bankaların elinde var olan ticari senetleri vadesinden önce MB’na kırdırmasıdır.Genişletici para politikası uygulamak istiyorsa, MB reeskont oranını düşürür

 MB reeskont oranıyla piyasayı nasıl etkiler?
1. Reeskont politikası kulanır ya da kullanmaz.
2. Reeskont oranlarını düşürebilir.
3. Reeskonta gelen senet türlerini hesaplayabilir.
Eğer; MB, reeskont politikasını reeskonta gelen senet türlerini saptayarak ya da farklılaştırarak uyguluyor ise reeskont politikasını selektif kredi politikası şeklinde uyguluyor demektir.
Reeskont politikası başka kaynaklara gitme olasılığı yok ise bankalara bir maliyettir.
B. Açık Piyasa İşlemleri(APİ

 APİ ile MB piyasalar üstünde nasıl bir etki kurar?
1. MB piyasadan tahvil satın alsın. Bu piyasada tahvile olan talebi arttırır. Talep artınca tahvilin fiyatı artar. Getirisi düşer (faiz oranı düşer) MB’nın tahvil satın alabilmesi için para arzını arttırması gerekir. Para arzı artarsa faiz oranı düşer.
2. Faiz oranlarında düşme ekonominin içinde bulunduğu duruma göre iki etkide bulunur. Ya canlanmaya ya da enflasyona neden olur. Eğer ekonomi eksik istihdamda çalışıyorsa toplam talebin artmasıyla canlanma olur. Eğer ekonomi tam istihdamdaysa toplam talebin artmasıyla üretim arttırılamayacağı için enflasyon olur.

 MB genişletici para politikası uygulanmak istiyorsa APİ’ni ne şekilde yapar?
-Tahvil satın alıp para arzını arttırarak genişletici para politikası uygulamış olacaktır.
C. Zorunlu Karşılık Oranları
Ticari bankalar tuttukları mevduatların belli bir oranını MB’na ayırmak zorundadırlar. Buna zorunlu karşılık politikası denir. MB zorunlu karşılık oranını arttırıyorsa daraltıcı para politikası uyguluyor demektir.
D. Disponibilite Oranı:
Nakit ihtiyatı anlamına gelir. Bankalar, yükümlülükleri karşılığında nakit ya da nakite kolayca çevrilebile, likiditesi yüksek değerler tutmak zorundadırlar. Tahvil, bono, menkul kıymetler banknot ve ufaklık gibi.

Disponibilite Oranı= Disponible Değer/ Yükümlülükler

 MB eğer genişletici para politikası uygulayacaksa disponibilite oranını düşürür. Bu oranı yükseltiyorsa, daraltıcı para politikası uyguluyor demektir.
E. Faiz Oranları:
 MB faiz oranlarını kullanarak piyasayı nasıl etkiler?
1. APİ yoluyla
2. Reeskont oranları yoluyla
3. Endeksleme yapılabilir
F. Kredi Tavanları
MB’nın bankaların açtığı kredi limitlerine bir tavan getirmesidir.

ÖZEL PARA KREDİ POLİTİKA ARAÇLARI
I. Selektif Kredi Politikası:
Reeskont politikasının bir parçasıdır. Faiz farklılaşması, vergi muafiyeti, bazı özel amaçlı fonları bazı kurumlara kullandırtmak şeklinde uygulanabilir. İhracatı özendirmek amacıyla Eximbank’ın kredi vermesi gibi.
II. İthalat Teminatları:
Bazı şirketlerin ithalat lisansı denen izni almaları gerekir. İzin almak için ithal ettikleri malın ulusal para değerinin belli bir oranını bankalara yatırmak zorundadırlar. Bankalar da bu teminatları MB’na yatırırlar. İthalat teminat oranlarını düşürüyorsa genişletici para politikası uygulanıyordur.
III. Taksitli Satışların Kontrolleri:
Tüketiciler üzerine getirilen bir uygulamadır. Tüketicilerin taksitle satın alabileceği mallara sınır getirilmesi ile bireylerin gelecekteki gelirlerini şimdiki ihtiyaçları için kullanması önlenmeye çalışılır. MB, etkin bir politika uygulayabilmek için taksitli satışları kontrol etmeli ya da sınırlandırılmalıdır.
IV. Asgari Ödeme Oranı
Menkul kıymet yatırımcıları üzerine konan bir uygulamadır. Menkul kıymet yatırımcılarının, menkul kıymetleri borçlanarak almaları durumunda borçlarının belli bir oranını kendi öz kaynaklarından yapması zorunluluğudur.




V. İkna Yöntemi(Açık ağız politikası

Para otoritesini temsil eden guvernörün basına çıkıp konuşmasıdır. MB, guvernör aracılığıyla işlem maliyetlerinden kurtulur ve risk almadan ikna yöntemini kullanır.

PARA ARZININ BELİRLENME SÜRECİ
1. M1= C+DS
Klasikler; para arzının, nakit ve vadesiz mevduattan oluştuğunu söylerler. Dar kapsamlı bir tanımdır. Para sadece değişim aracıdır.

2. M2= C+Ds+Dt
Monetaristler, klasiklerin yapmış olduğu tanıma vadeli mevduatları da eklerler. Monetaristlere göre; vadeli mevduat, vadesiz mevduat ve nakitin çok yakın bir ikamesidir.
Para politikasının etkinliğini ölçmede en etkin veri; GSMH ile M2 para para arzının korelasyonu daha fazladır.

3. M= C+Ds+Dt+OFA(Gurley-shaw yaklaşımı
Bütün diğer finansal aktiflerde toplama katılmıştır. Likidite derecelerine göre bir hesaplama söz konusudur.

4. Krediyi İçeren Geniş Görüş (MB Yaklaşımı
Bütün kredi ve borçluluk ilişkilerini temsil eden bütün krediler geniş anlamıyla para arzını oluşturur. Para tanımı içine sokulabilecek her şeyi tanıma dahil etmek istiyorlar.

MB PARA ARZI TANIMLARI

 M1(dar tanımlı para arzı= Dolaşımdaki para+ dolaşıma çıkan para+ banka kasaları+ TL vadesiz mevduat+yabancı para vadesiz mevduat
 M2 (geniş tanımlı para arzı= M1+TL vadeli mevduat+yabancı para vadeli mevduat
 M2Y= M2+vadeli ve vadesiz yabancı para mevduat
M2Y artıyorsa insanlar yabancı paralara kayıyor demektir. Yani dolarizasyondur.
 M3= M2+repo+B tipi likit fonlar

B tipi likit fonlar: Bankadaki hesabının (-)’ye düşmesi durumunda hemen yerine para aktarılmasıdır.

*Neden bu kadar fazla para arzı tanımı vardır?
1. MB, bu tanımlarını izlemek zorundadır.
2. Finansal gelişmişlik düzeyine göre MB farklı tanımlar koyabilir.
3. Finans analizlerin, MB uzmanlarının farklı toplamlarının ne anlama geldiğini anlamak zorundadırlar.








BANKALARIN PARA YARATMA SÜRECİ:

*DD=(1/rd).D DD: kaydi para miktarı
rd: zorunlu karşılık oranı

1/rd=md(mevduat çarpanı

*ER= e.DD e: atıl rezerv oranı
ER: serbest rezerv

DD=( 1/rd+e).D

C= c.DD c: nakit tercih oranı

DD=(1/rd+e+c).D

T=TD/DD TD: vadeli mevduat
t: vadeli mevduat oranı
rt: vadeli mevduat zorunlu karşılık oranı








Kaydi Para Formülü


DD=( 1/rd+e+c+rt+t).D












ANALİTİK BİLANÇO

Ayrıntılı bilanço para arzı tanımlarında çok kullanışlı bir araçtır. Ayrıntılı bilançodan analitik bilanço ve varlık yükümlülük tablosunu elde ederiz.
Parasal büyüklükler tablosuna varlık yükümlülükler tablosundan ulaşılıyor. Parasal büyüklükler tablosu ile analitik bilanço arasındaki fark parasal büyüklükler tablosundaki dış varlıkların dış yükümlülükler ile netleştirilmiş olmasıdır.

Dış Varlıklar: MB’nın elinde duran döviz rezervleridir.

 MB’nın elinde döviz rezervi nasıl birikir?
İhracat gelirlerinden, yabancı sermaye girişlerinden, turizm gelirlerinden ve dış borçlardan sağlanır.
Döviz çıkışı ithalatla sağlanır.

İç Krediler: MB, bankalara reeskont kredileri açıyor. 2001 yılına kadar MB kamuya da kredi açıyordu.
Pasif: Ana hesap grupları altında bulunan büyüklüklerdir.
Emisyon: MB2nın tedavüle çıkardığı banknotlardır.
Rezerv Para: Zorunlu karşılık, serbest mevduat, parasal taban, MB parası, TL yükümlülüklerimiz, pasif toplamı



AKTİFTE NET DIŞ VARLIKLAR(NFAcb)+NET İÇ KREDİLER(NDCg+b)= EMİSYON(CI)+ZORUNLU KARŞILIK(RR)+ATIL REZERV(ER)

Bu formülden elde ettiğimiz para: baz para, temel paradır. MB’nın pasifinden bulduğumuz baz para kullanım metoduna göredir. MB’nın aktifinden hareketle bulduğumuz baz para kaynak metoduna göredir.

Bankalar Bilançosunun aktifinde;
Net dış varlıklar, kasa, MB’daki bankalar mevduatı, net iç krediler vardır.
Pasifinde ise; mevduat vardır.


NFA+NDC=CC+D=M

MB’nın amacı bilançosundan M1 ve M2 tanımlarına ulaşmaktır.












B= CC+R
Baz para= nakitler+rezervler

CC=c.DD

R=ER+RR

R= e.DD+ rd.DD+ rt.t.DD

B= c.DD + e.DD + rd.DD+rt.t.DD

C ER RR


R

B=DD(c+rd+rt.t+e)

DD=(1/c+rd+rt.t+e)B

M1= CC+ DD
M1= c.DD+DD
M1= DD(c+1)

M1=(B/c+rd+rt.t+e).(c+1)
M1=(c+1/c+rd+rt.t+e).B
M1=m1.B

M2= (1+c+t/c+e+rd+rt.t). B
M1= (c+1/c+r). B

 Nakit tercih oranı sabitken karşılık oranı artıyorsa baz parayla para arzı arasındaki ilişki nedir?
Para arzı, baz paranın altına düşer.
 Nakit tercih oranı sabitken karşılık oranı %100 ise ne olur?
Para çarpanı “1” olur. Para arzı baz paraya eşit olur.
 Karşılık oranı aynıyken nakit tercih oranı artıyorsa ne olur?
c1= 0,3 c2= 0,7
r1= 0,2 r1= 0,2

Nakit tercih oranı “0” dan büyük ve karşılık oranı “1” den küçükse; para çarpanı “1” in üzerindedir. Para arzı baz parayı aşar.








MERKEZ BANKASI BİLANÇOSU

MB bilançosu tüm ticari bilançoların dayandığı genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine dayanmaktadır. Ancak, birkaç açıdan önemli farklılıklar vardır.

 MB para basma yetkisine sahip tek kuruluştur.
 Herkes için varlık olan para MB için yükümlülüktür. Bu yüzden MB bilançosu diğer kurumların bilançolarına göre ters çalışır.
 MB bilançosunda kasa hesabı yoktur. Gün sonunda kasada mevcut tüm banknotlar tedavüldeki banknotlar hesabına devredilir.
 Bir diğer fark da kar hesabıdır. Yıl içinde oluşan kar ihtiyat olarak ayrılıp hissedarlara dağıtıldıktan sonra kalan, hazineye devredilir.

TEMEL AKTİF VE PASİF HESAPLAR
AKTİF HESAPLAR

1. Altın Mevcudu
Bu hesap uluslar arası standartta olan ve olmayan şeklinde ikiye ayrılır. Uluslararasıstandartta olan altın mevcudunun hepsi MB’na aittir. Uluslar arası standartta olmayan altın mevcudunun bir kısmı hazineye aittir.
2. Döviz Alacakları
3. Madeni Para
4. Dahildeki Muhabirler
MB’nın heryerde şubesi yoktur. MB muhabir bankası Ziraat Bankası’dır. Döviz ve efektif piyasalarında yapılan döviz depo işlemlerini kapsamaktadır.
5. Menkul Kıymetler
Repo(geri satım vaadiyle alım) yoluyla alınan DİBS( devlet iç borçlanma senedi) işlemin vade sonuna kadar menkul kıymetlerde artış etkisi oluşturur. Ters repo ise azalışa neden olur.
Menkul kıymetlerde alım, sadece APİ yoluyla ikincil piyasalarda olmaktadır.
6. İç Krediler
Bu hesap, bankacılık sektörüne ve TMSF’ye kullandırılan kredilerden oluşur.
7. Açık Piyasa İşlemleri(APİ
APİ hem aktifte hem de pasifte yer alan bir kalemdir. APİ işlemlerini aktiften ve pasiften aynı anda hareket eden, aynı anda hesaptan alınınca bilanço dengesini değiştirmeyen ancak hamcı değişen bir kalemdir. Bu hesap MB’nın swap, repo, ve ters repo işlemlerinden doğan TL, yabancı para ve menkul değer üzerinden alacağını gösterir.
Döviz kalemi; MB’nın yabancı paralar üstünden yaptığı swap anlaşmalarından kaynaklanan bankalardan alacağını yani yabancı ve TL’sini gösterir.

Swap sözleşmeleri: Vadeli bir sözleşmedir. Bugünden konu olan malın fiyatını önceden saptamadır. Döviz kurundaki değişmelerden faiz oranlarından korunmak için bu tür sözleşmeler yapılır.

Menkul değer; MB’nın menkul değerler üzerinden yaptığı repo anlaşmalarından kaynaklanan TL alacağını gösterir.
MB repo işlemine girişiyorsa piyasada geçici olarak bir likidite sıkışıklığı olduğu anlamına gelir.
MB’nın elinde operasyonel olarak kullandığı araçlar; swaplar, repo, ve ters repodur.
Aktifteki menkul değer hesabının karşılığı pasifte menkul hesabıdır. Aktifte menkul değer hesabı hareket ediyorsa, pasiftede menkul hesabı hareket ediyor demektir.
Aktifteki menkul hesabı bize ters repo işlemini gösterir. Ters repo hesabı hareket ediyorsa MB var olan likidite fazlası sorununu çözmeye çalışıyordur. Aktifteki menkul hesabının karşılığı pasifteki menkul değerdir.
Diğer hesabı ise; MB’nın bankalararası para piyasası işlemleri nedeniyle bankalardan alacağını gösterir. MB’nın bankalara gecelik kredi açmasıdır.
8. Dış Krediler
MB’nın Sudan merkez bankasına ve Arnavutluk merkez bankasına açtığı kredidir.
9. İştirakler
Uluslar arası ödemelerde ve takas işlemlerinde aracılık eden (uluslar arası ödemeler bankası ve SWİFT) örgütlerde olan hissesini gösterir.
10. Gayrimenkuller ve Demirbaşlar
MB’nın sahip olduğu bina, arsa ve demirbaşlarının değerlerinin izlendiği bir hesaptır.
11. Takipteki Alacaklar
12. SDR tahsilatı nedeniyle Hazine Yükümlülüğü
IMF’ye üye olan her ülkenin özel çekme haklarını ifade eden hesaptır.
13. Değerleme Hesabı
MB; parasal işlemler çerçevesinde kar veya zarar eder. Kar veya zararlarını değerleme hesabında takip eder. Hem aktifte hem de pasifte yer alır. Aktifte hem pasifte yer alır. Aktifte değerleme hesabı varsa MB’nın karşılaştığı zararı ifade eder. Karını hazineye devreder. MB kur değişmelerinden dolayı kar veya zarar edebilir.
14. Faiz ve Gelir Reeskontları ve Tahakkukları
Repo ve ters repo nedeniyle oluşan gelir ve giderler bu hesapta yer alır.
15. Muvakkat Alacakları
MB’nın geçici işlemler dolayısıyla oluşan kamuya bankacılık sektörüne ve banka dışı sektörlere dağıtılmayan alacakları bu hesapta takip edebilmektedir.
16. Diğer Aktifler
MB’nın sonuçlanması bir yılı aşacak hesapları burada yer almaktadır.


PASİF HESAPLAR
1. Tedavüldeki Banknotlar
MB’nın tedavüle çıkardığı banknotları gösterir. Buna “emisyon” denir. Eğer MB, tedavüle banknot çıkarıyorsa bu hesap pasifte artar. Eğer tedavülden banknot çekerse tedavüldeki banknotlar hesabı azalır. Yükümlülüğü banknot türünden azalmıştır. Hesabın pasif tarafta yer almasının sebebi MB’nın oluşturduğuparanın kendi borcu olmasıdır.
2. Hazineye Borçlar
Üç alt kalemi bulunmaktadır.
 Altın Kalemi: MB’nın kasasında sakladığı uluslar arası standartta olmayan hazine altınlarını gösterir.
 Rezerv Dilimi İmkanı: IMF’ye üyeliği dolayısıyla kotasının altın ve yabancı para olarak ödenen kısmıdır.
 Diğer Kalem: MB’nın hazineye ödeyeceği vergiler ve diğer hazine alacaklarını gösterir.
3. Döviz Borçluları
Aktifte döviz alacaklarıdır. MB’nın konvertibl ve konvertibl olmayan döviz borçlarını gösteren hesaptır.

4. Mevduat
MB’da bulunan mevduat 3 kesimin mevduatıdır. (kamu, banka, fonlar)
Bankacılık sektörünün MB’ndaki mevduatları topladıkları TL ve döviz mevduatlarının kanunen karşılık olarak tutmak zorunda oldukları bölümdür.

Serbest tevdiat ise; bankaların MB’da kendilerinin istediği miktarda tuttukları bölümdür.
5. Likidite Senetleri
Mb hazinenin çıkardığı kamuya ait senetleri satıyor. Kendi nam ve hesabına vadesi 91 günü aşmayan senetleri ihraç etme yetkisi tanındı. Buna likidite senetleri dendi.

Para politikasının hedefleri dahilinde, ticari yaşamın gerektirdiği para arzı ihtiyacının ve ekonominin likidite gereksiniminin etkin bir şekilde düzenlenmesi amacıyla. APP çerçevesinde kendi nam ve hesabına ikincil piyasada alınıp satılabilen, vadesi 91 günü aşmayan likidite senetleri ihrac etme yetkisi vermiştir.
6. Açık Piyasa İşlemleri(APİ
Vadeli işlemlerden borçlar ve diğer olarak ikiye ayrılır. MB’nın APİ’den ve diğer bankalarla olan ilişkilerinden doğan borçlarını gösterir. Bankanın yabancı paralar üzerinden yaptığı swap anlaşmalarından kaynaklanan yabancı para ve YTL borçlarını göstermektedir. Menkul değer hesabı bankanın menkul değerler üzerinden yaptığı ters repo işlemlerinden kaynaklanan YTL borçlarını gösterir. Pasifte menkul değer hesabı ters repo işlemlerini gösterir. Ters repo yoluyla çekilen likiditeyi buradan takip edebilriz.
7. Dış Krediler
Zamanla MB’nın borcu haline getirilmiş döviz borçlarını göstermektedir.
8. İthalat ve Akreditif Bedelleri; Teminat ve Depozitolar
MB’na yatırılan mal bedelleri ve teminatları ile döviz satışı yapılmış akreditif işlemlerinin TL karşılıkları bu hesapta yer almaktadır.
9. Ödenecek Senet ve Havaleler
Bir kısmı Türk parası, bir kısmı konvertible ve konvertible olmayan dövizler üzerinden MB şubelerince lehdarlarına ödenecek havale bedellerini göstermektedir.
10. SDR tahsilatı
11. Sermaye Hesabı
MB’nın ödenmiş sermayesi 25.000 liradır. Sermayenin sınıflara bölünmüş olması söz konusudur.

A hissesi= hazineye ait olan hisselerdir ve oranı toplam sermayenin %51 inin altına düşmez.
B sınıfı hisseler= Türkiyede faaliyette bulunan ulusal bankalara aittir.
C sınıfı hisseler= ulusal bankalar dışındaki bankalar ile imtiyazlı şirketlere aittir.
D sınıfı hisseler= Türk ticaret kuruluşları ile türk vatandaşlığına sahip gerçek ve tüzel kişilere aittir.

12. İhtiyat Akçesi
Enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan düzeltme farklarını içerir.
13. Karşılıklar
14. Değerleme Hesabı
15. Faiz ve Gider Reeskontları ve Tahakkukları
16. Muvakkat Borçlar
17. Diğer(hesaplar) Pasifler
MERKEZ BANKASI BİLANÇO KALEMLERİNİ ETKİLEYEN İŞLEMLER
MB yaptığı her parasal işlemle, ya tedavüle para çıkarmakta ya da tedavülden para çekmektedir. Nakit işlemlerde tedavüldeki banknotlar hesabı, hesaben(kayıtlar üzerinden) işlemler yapılıyorsa bankalar mevduatı hareket eder.
 MB, döviz karşılığında altın satsın diyelim. Altın mevcudu azalır, karşılığındaki döviz alacakları artar.
 MB, döviz karşılığında altın alsın diyelim. Aktifte altın mevcudu artacak, karşılığında döviz verdiği için aktifte döviz alacakları azalacak. Her iki kalemde dış varlıklarımızda yer aldığı için, birindeki azalış, diğerinde artış meydana getirdiğinden dolayı aktifte bir değişiklik olmamaktadır.
 TL karşılığında altın alımı yaptık diyelim. Altın mevcudu artar. Tedavüldeki banknotlar hesabı artar.
 TL karşılığında altın satımı; Altın mevcudu azalacak. Piyasadan TL çekecek. Tedavüldeki banknotlar hesabı azalacak. Merkez Bankasına banknot giriyorsa yükümlülüğü azalır.
 MB altın satın alsın. Ödemeyi hesaben yapsın. Bankalar mevduat yükümlülüğünü arttırır.
 MB altın satsın ödemeyi hesaben yapsın; Altın mevcudu aktifte azalır. Bankalar mevduatı yükümlülüğü azarlı.
 MB nakit karşılığında döviz alsın; piyasadan döiz aldı. MB, döviz rezervi artacak. Tedavüldeki banknotlar artacak. Tedavüldeki banknotlar artacak. Hesaben bankalar mevduat yükümlülüğü artacak.
 MB nakit karşılığında döviz satsın; Döviz rezervleri azalacak, tedavüldeki banknotlar azalacak. Hesaben bankalar mevduat yükümlülüğü azalacak.
 Hazineye kredi açılması;Aktifte iç krediler artar. Hesaben ödemelerde pasifte mevduat artar. Nakit ödemelerde tedavüldeki banknotlar hesabı artar.
 Kamu kurum ve kuruluşları ile bankalara kredi açılması; aktifte iç krediler artar.. Nakden ödemelerde pasifte tedavüldeki banknotlar artar. Hesaben ödemelerde ise pasifte mevduat hesabı artar.

Paylasım ıcın tesekkurler..